රසාස්වාද

Tuesday, 30 August 2022

සුදු අරලිය(සොහොනක තනි රැක්ක සුදු අරලිය මලකි ඇය)

 












මා නමින් සේයා වෙමි.සබරගමුව විශ්ව විද්‍යාලයෙන් සිංහල විශේෂ උපාධිය ලබා ගුරු වෘත්තියට කුලුඳුල් වූ ගුරුවරියකි.කෙතරම් රැකියා අවස්තා තිබුණත් කුඩා කල පටන් මගේ හිත දැඟලුවේ සාරි අඳින රස්සාවකටය.නමුත් ගුරුවරයෙක් වීම සාරි අඳින  රස්සාවකට වඩා බෑරෑරුම් හරි සුන්දර දෙයක් බව මට වැටහුණේ දරුවන්ගේ හිත් සමඟ පොර බඳින්නට පටන් ගත් දා සිටන් ය. කුඩා කල පටන්  තිබෙන දීමේ පුරුද්ද නිසාම අතට ලැබෙන සොච්චම් පඩියෙන් කොටසක් කාගේ හෝ බඩ ගින්දරක් නිවීමට හෝ අසරණ කෙනෙකුට  ලබා දීම මගේ සතුටට හේතු විය.අගෝස්තු මාසයේ පඩියෙන් රුපියල් දසදහසක් ගත් මගේ අරමුණ වූයේ අපේ ගමට යාබදව ඇති වැඩිහිටි නිවාසයට බඩු ටිකක් අරන් දීම ය.රුපියල් දසදහසකින් මේ කාලෙ ගන්නට හැකි වන්නේ ඉතා කුඩා බඩු ප්‍රමාණයකි.‍රටේ පාලකයන්ගේ අපූරු කෙරුවාවට පින් සිද්ධ වන්නට රටේ මිනිස්සු හාල් පරිප්පු චුට්ටක් ඇරෙන්නට වෙන අනවශ්‍ය කිසිදු දෙයක්  නොගන්නට පුරුදු වී ඇති බව මට වැටහුණේ ෆුඩ් සිටි එකෙන් හරි හරියට එලියට එන මිනිසුන්ගේ බඩු මලු දැකීමෙනි.අතේ තියෙන ගානට බඩු තෝරා ගැනීමට පහසු නිසාම එහි මහ සෙනඟකි.කෙසේ හෝ මගෙ කෙට්ටු ශරීරයට පින් සිද්ද වන්නට අස්සෙන් අස්සෙන් රින්ගා ගත් මා හාල් පහේ ටිකක් අරන් එලියට ආවේ ඇඟේ රෙදි ගැලවි නොගැලවී බේරා ගැනීමෙනි."ආහාර අර්බුදයක්ද අප්පා.." මගේ කටකාර  කටට එක පාරට එවැන්නක් ආවත් එය සිනා වීමට කරුණක් නොවන බව මතක් වූයේ දැන් ලංකාවේ තත්වය නිසාම ය.කරෙන් කටෙන් එල්ලාගත් බඩුවලට වැඩි වෙහෙසක් වූයේ හාල් උර දෙකය. කෙසේ හෝ ත්‍රීවිලයකට බඩු ටික දමාගත් මා වැඩිහිටි නිවාසයට ගියේ සතුටත් ගමන් මහන්සියත් සම්මිශ්‍රිත හැඟීමෙනි.


මල් වවා නිදහස් පරිසරයක් තිබූ එහි ගහක් යට බංකුවක මන් ඉඳගත්තේ ඇත්තෙන්ම තිබූ ගතෙහි වෙහෙසට ය.කල්පනා ලෝකයකට පිවිසි මා ගැස්සී පියවි සිහියට ආවේ මෘදු ගැහැණු කටහඬකිනි.


"මේ නෝනා කාව හරි හම්බෙන්නද ..."


"ආ... ඔව්නේ අම්මේ මට මේ"


මගේ පිළිතුරේ අඟ මුල ගලපන්නට පෙර ඇඟේ දෙනෙත බොර විය.


"අනේ ඇයි මේ අම්මේ.."


"නැ නෝනේ.. ලොකු මිස් හම්බෙන්න මන් හිතන්නේ.. මන් නෝනෙව ලොකුමිස් ගාවට එක්කන් යන්නම්කො.කෝ දෙන්න ඔය බඩු මල්ලක් ..."


මගේ වෙහෙස මුසු මුහුණ දුටු ඇය මට බඩු ටික නිවාසයට ලබා වීමට උපකාර කළාය.


ඇය මගේ අම්මගේ වයසැති මැදි වීයේ ගැහැණියකි.සැබවින්ම දරුවෙකු මෙය කිව යුත්තක් නොවුණත් නිතර මගේ තාත්තා සමඟ රණ්ඩු කරන මගේ අම්මාට වඩා හික්මුණු සන්සුන් ගැහැණියකි. නිවසේ දෙමව්පියන්ගේ රණ්ඩූ සරුවල් අස්සේ හිත අපායක් කරගත් මගේ හිත ඇදුනේම ඇයගේ සන්සුන් කතා බහටය.එම නිසාම වැඩිහිටි නිවාසයට නිතර යාම මගෙ පුරුද්ද විය.


ඇගේ නම කුසුමා ය.තරමක් වයසට පැමිණියත් ඇගේ හිසකෙස් දෙකක් තුනක් සුදු ඇරෙන්නට අනෙක්වා කලු පැහැතිය.දිගු කෙස් වැටියත් , පිරිපුන් වූ තොල් යුගලත් , පැහැපත් වූ සිරුරත් ඇඟේ තරුණ වියේ මීට වඩා ලස්සනක් ගෙන දෙන්නක් වූවා නොඅනුමානය .නමුත් ඇඟේ විස්තර අහන හැම මොහොතේම ඇඟේ දෙනෙත් බොර වීමත් ,දිගු සුසුමත්,මට ඇඟේ සැගවුණු ජීවිත කතන්දරය දැනගැනීමේ කුතුහලය වැඩි කලේය.නමුත් කෙනෙකුගේ පෞද්ගලික දේ අකමැත්තෙන් හාරා ඇවිස්සීම තරමක් නරක පුරුද්ද්දක් වූවෙන් ඇය සුසුම් හෙලන හැම මොහොතකම ඇයව හිනා ගැස්වීම මගේ දඟකාර වචනවලට හැකි විය.


ඉතින් ඇය කවුද? ඇයත් සොහොනක තනි මකන සුදු අරලිය මලක් ද ? මුනගැසෙමු නැවතත්

 පිපෙන්නට  බලාපොරොත්තුවක් නැවත සුමුදු මල් පෙත්තකින්.......

Saturday, 27 August 2022

පරිමිත භාෂා

 යම්කිසි සමාජ කාර්‍යයක් හෝ ස්ථානයක් පදනම් කොටගෙන නිශ්චිත සීමාවක් තුළ භාවිත වන භාෂා පරිමිත භාෂා වේ.ප්‍රදේශීය , සමාජීය යන දෙවර්ගයටම අයත් නොවන උපභාෂාවක් සේ හැඳින්වීමට නොහැකි මෙම භාෂා ෆ්ර්ත් වැනි වාග් විද්‍යාන්ඥයන් විසින් හඳුන්වා දි ඇත.කමතෙහි,ගොයම් මඩින හා බැත රාශී කරන අවස්තාවේදි යොදා ගනු ලබන බස් වහර හොදම නිදසුනයි.ර්‍ර්ට අමතරව දැල් ඇදීමේ භාෂාව ලෙල්ලමේ භාෂාව,වරාය සේවකයන්ගේ භාෂාව , උදාහරණ වේ.මෙම පරිමිත් භාශාවල සමාජිකත්වය තාවකාලික වන අතර ඒ ඒ ප්‍රස්තාවයට පමණක් සීමා වූ භාෂාමය ගුණයට අයත් වේ.උදාහරණ පහත පරිදිය .


කමක් භාෂාව 


කමත- ගොයම් පෑගීමට සැකසූ ස්තානය

බෝල් තියනවා -අතුගෑම අරක් මුත්තා - ගෝලාකාර කළු ගලකි

 උකුණු දැත්ත - පිදුරු ගස් පාදා ගන්නා රිට

 ලාහ - වී මැනීමට ගත් ‍මෙවලමකි 

කලප්පන්න - මෙවලම් හෙවත් උපකරණ

බැත - වී

පුරන්නාව- මල්ල


ධීවර බස් වහර


පන්න කරනවා- මසුන් මැරීම

හැන්- කුඹ ගස

බීළී මන්ද- යොත

ජාලය- දැල

ගොයියා- රුවල

දියඹ- මුහුද

කිරි බණ්ඩා- සූඩයන්

ගඟුලාව- මුහුද


ශාන්තිකර්ම බස් වහර


විලක්කුව - පන්දම

ආතුරයා- ගිලන් වූ පුද්ගලයා

දේව දානය- දෙවියන්ට දෙන දානය

උපභාෂා

 භාෂාව ඒ ඒ භාෂක සමාජයන් තුළ පවතින විවිධතා තුළින් භාෂක සමාජයේ වහරනු ලබන භාෂාව වෙනස් වේ.මනුශ්‍ය කණ්ඩායම් අතර පවතින සුවිශේෂී භාවයන් හේතුකොටගෙන වෙන් වෙන් වශයෙන් පිරිස් ඒකරාශි වීම නිසා ඔවුනොවුන් අතර පවතින සම්බන්දතාවය අභ්‍යන්තරික සුහදතාවය කුලුපගභාවය දැඩිව වර්ධනය වීම නිරායාසයෙන් සිදුවන්නකි.මේ නිසා පොදු භාෂක සමාජයේ සාමාජිකයන් අතරින් විශේෂීකරනය වීමටත් අනන්‍යතාවය තහවුරු කර ගැනීමටත් සුවිශේෂී භාෂා සම්ප්‍රදායක් ගොඩනගාගනු ලැබේ.මේවා උපභාෂා නමින් හැඳින්වේ.

සම්මත මහ සංස්කෘතියෙන් බිදී උප සංස්කෘතීන් වටා උපභාශා උත්පත්‍තිය ලබයි.උප සංස්කෘතියක් යනු පොදු සංස්කෘතිය පිළිගන්නා අතරම එයින් පැහැදිලි ව වෙනස් වූ සිරිත් විරිත් හා සම්ප්‍රදායෙන් යුක්ත වූ ජන කණ්ඩායමක හැසීරීමයි.ප්‍රදේශිකත්වය,භූගෝලීය විවිධතාවය,රැකියාව ,වයස,ජනවාර්ගිකත්වය ආදී හේතු නිසා උප සංස්කෘති ඇති වන අතර ඒ යටතේ උපභාශා ඇති වේ.උපභාශා සදහා උදාහරණ පහත පරිදි වේ.


විශ්වවිද්‍යාල උපභාශා 

භික්ෂු උපභාශා 

යාචක උපභාශා 

රොඩී උපභාශා 

බන්ධනාගාර උපභාශා 

තීරෝදරථ උපභාශා 


විශ්ව විද්‍යාල තුළ සැබවින්ම පවතින්නේ එයටම සුවිශේෂී වූ උප සංස්කෘතියකි.ඒ අනුව පුද්ගලයන් හැදින්වීමට විශ්ව විද්‍යාල තුළ පහත උපභාශා ව්‍යවහාර භාවිත වේ.

උප කුලපති - වීසි කාරයා

මහචාර්‍යවරයා- ප්‍රෝෆා

දේශකයා- ලෙචා

පෙම්වතා හෝ පෙම්වතිය- කොක්ක

අධ්‍යන කටයුතු සම්බන්ධයෙන් විශ්ව විද්‍යාලයේ පහත වචන භාවිත වේ.


ගිරවා දැමීම- කටපාඩම් කිරීම

කුප්පි දැමීම- දක්ශ සිසුවෙකු අනෙක් අයට පාඩම් කියා දීම.

කඩ්ඩ- ඉංග්‍රීසි 


එසේම සහජ දක්ශතා මත විභාග සමත් වන්නේ මීටරය සහිත පුද්ගලයෝය.විභාගය අසමත් වීම ඇණ ගැනීමයි.එවිට රීපීට් වීමයි.එසේම විශ්ව විද්‍යාල හැදින්වීමට විවිධ නම් සංස්කරණ ද ඇත.

සබරගමුව - බෙලිහුල්ඔය මහ විද්‍යාලය

රුහුණ- හුලං කන්ද මහ විද්‍යාලය


ශ්‍රී ලංකාවේ පැවති තවත් එක් උපභාශාවක් වන්නේ රොඩී උපභාෂාවයි.ලංකාවේ රොඩී ජනතාවගේ භාෂාව හැඩ ගැසී තිබුනේ ඉල්ලන් කෑමේ සංකල්පය මතයි.එම නිසා ඔවුන්ගේ පැවැත්ම රදා පැවතුනේ සිංහල සමාජය සමගයි.එම නිසා රොඩී බසද සිංහල බසට සමානය.


බූස්සා- බල්ලා

බූලෑවා-වඳුරා

පෙකනවා-දකිනවා

ලතු- රතු

පෙකිරිත්ත- බඩ

මවුආ- අම්මා

අනන්ගයා- පිරිමියා

අන්ගියා- ගාවි

ගැඩී- දුව

හීන්තාත්තා- බාප්පා


උපභාශා පිලිබද කතා කිරීමේදී එය කොටස් දෙකකට බෙදීමක් සිදුවේ.


ප්‍රදේශීය උපභාශා 

සමාජීය උපභාශා 


ප්‍රදේශීය උපභාශා ගණයට ගැනෙනු ලබන්නේ ප්‍රදේශයෙන් ප්‍රදේශයට වෙනස් වන භාශාවයි.ලංකාවේ දකුණු පළාත,නුවර කලාවිය,මහනුවර ,මාතලේ ,බිම්තැන්න,දිගාමඩුල්ල ,වැනි ප්‍රදේශ වල ප්‍රදේශීය භාෂා වහරනු ලබයි.


සමාජීය උපභාශා යනුවෙන් හදුන්වනු ලබන්නේ භාෂක සමාජයේ ආර්ථික බෙදුමක් හෝ ගොවි කම්කරු ව්‍යාපාරය වැනි වෘත්තීය බෙදුමක් හෝ සමාජීය වෙනස්කම් අනුව ගොඩනැගුනකි.

ප්‍රදේශීය උපභාශා හැදින්වීමේදි ලංකාව තුල භාෂා කලාප හතක් පමණ දක්නට ලැබේ.


උඩරට උපභාෂා කලාපය

දකුණු උපභාෂා කලාපය 

වන්නි උපභාෂා කලාපය 

නුවරකලාවිය උපභාෂා කලාපය 

සත්කෝරලයේ උපභාෂා කලාපය 

අගනුවර උපභාෂා කලාපය

Monday, 22 August 2022

කිරි නොඑරුනු අම්මා ඔබේ ලොක්කි මම







 

දරුවෝ තුනයි අම්මට වැඩිමලා              මම

මව් සෙනෙහසට දෙවෙනියි දුන් සෙනේ  මම

ගිය දා පටන් සවි කරනට පවුල               ඔබ

ඔබ හරි දුරයි දුරු රටකට වඩා                 මට


වසර දෙකක් ගත වුණි ඔබ එරට        ගිහින්

ලියුමක් දෙකක් පමනයි ඔබෙ අකුරු   වලින්

පොඩි නංගි අහනවා  දැන් කදුලු           ඇසින්

අම්මා කොයිද ඒවිද දැන් අහස            උඩින්


සිහිනය වුනේ ශිල්ප දෙන්න සාරි        ඇදන්

තවමත් බලනවා මීයන් කෑ පීඨ          ලියුම්

විගස ඇසෙන නංගිලගේ හඩන         හැඩුම් 

දුවනවා අම්මේ කිරි නොඑරුනු මවකි මමත්


තරහක් නෑ අදටත් අම්මේ                     මම

කිරි කෙරුවා දූ තිදෙනට ඔබේ              ලෙය 

පියා නැතිව විදි දුක් ගිනි මහ              මෙරට

ඒ පිනම ඇති දුරු රට තනි නොවන්       නුඔ









කවිය හා ගීතය අතර වෙනස

 පද්‍ය කාව්‍යය ඒක පුද්ගල කලා මාධ්‍යයකි. එහි පරම හිමිකරු කවියා ය. කවියෙහි සාර්ථකත්වය හෝ අසාර්ථකත්වය කවියා සතු ය. ගේය කාව්‍යය, ගිතය නම් වූ ත්‍...